Trong nền kinh tế sáng tạo, thương mại hóa không chỉ là đích đến của quá trình nghiên cứu – sáng tạo mà còn là yếu tố sống còn để chuyển đổi tri thức thành giá trị kinh tế. Tuy nhiên, không phải ý tưởng hay sản phẩm nào cũng có khả năng thương mại hóa hiệu quả. Vì vậy, việc đánh giá tiềm năng thương mại hóa là bước đi chiến lược cần thực hiện sớm và bài bản.
Đánh giá tiềm năng thương mại hóa bao gồm nhiều yếu tố:
Tính mới và khả năng bảo hộ (bản quyền, sáng chế, nhãn hiệu…);
Tính ứng dụng thực tiễn và khả năng giải quyết vấn đề cụ thể của thị trường;
Quy mô thị trường mục tiêu, xu hướng tiêu dùng và khả năng cạnh tranh;
Chi phí sản xuất – phân phối – tiếp thị và lộ trình đưa sản phẩm ra thị trường;
Đội ngũ phát triển và khả năng gọi vốn đầu tư.
Tại Việt Nam, nhiều đề tài nghiên cứu, ý tưởng khởi nghiệp hoặc sản phẩm sáng tạo chưa được thương mại hóa hiệu quả do thiếu công cụ đánh giá ban đầu hoặc đánh giá chưa đúng giá trị tiềm năng. Điều này dẫn đến lãng phí nguồn lực và bỏ lỡ cơ hội khai thác tài sản trí tuệ.
Viện Kinh tế Sáng tạo và Bản quyền số (VIC) đang phát triển bộ tiêu chí và quy trình đánh giá tiềm năng thương mại hóa dành cho các sản phẩm sáng tạo, nhằm hỗ trợ nhà sáng tạo, doanh nghiệp và nhà đầu tư ra quyết định chính xác hơn. Đây là bước khởi đầu quan trọng để chuyển hóa sáng tạo thành giá trị bền vững, góp phần xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất và hiệu quả.
