Trong bối cảnh tài sản trí tuệ và nội dung số ngày càng gia tăng về số lượng và giá trị, việc xác thực quyền sở hữu trở thành vấn đề cấp thiết, đặc biệt trong môi trường số hóa dễ sao chép và vi phạm bản quyền. AI (trí tuệ nhân tạo) và Blockchain (chuỗi khối) đang nổi lên như hai công nghệ chủ chốt giúp giải quyết triệt để bài toán này.
AI – Công cụ phát hiện và giám sát vi phạm hiệu quả
AI có khả năng phân tích hình ảnh, văn bản, âm thanh và video với tốc độ và độ chính xác cao. Thông qua học máy (machine learning) và xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), AI có thể:
Tự động phát hiện nội dung trùng lặp, vi phạm bản quyền trên internet và nền tảng mạng xã hội;
So sánh dữ liệu sáng tạo với kho dữ liệu đã đăng ký để xác minh nguồn gốc;
Phân tích hành vi sử dụng nội dung, từ đó cảnh báo sớm nguy cơ xâm phạm.
Blockchain – Hạ tầng xác lập quyền sở hữu minh bạch và bất biến
Blockchain cung cấp khả năng:
Ghi nhận và định danh thời điểm tạo ra tác phẩm dưới dạng “chứng chỉ số” không thể sửa đổi;
Lưu trữ hồ sơ sở hữu bản quyền phân tán, công khai và minh bạch;
Tạo hợp đồng thông minh (smart contract) để quản lý việc cấp phép, phân phối và thanh toán bản quyền tự động.
Tại Việt Nam, Viện Kinh tế Sáng tạo và Bản quyền số (VIC) đang nghiên cứu triển khai nền tảng tích hợp AI và Blockchain nhằm hỗ trợ xác thực quyền sở hữu, theo dõi vi phạm, và thương mại hóa tài sản trí tuệ hiệu quả hơn. Đây sẽ là công cụ chiến lược bảo vệ người sáng tạo và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế bản quyền trong thời đại số.
